Het ijsbergmodel van David McClelland is een model dat de gelaagdheid van menselijke behoeften, motivatie en gedrag verklaart.
Het laat zien hoe zichtbaar gedrag slechts het topje van de ijsberg is, terwijl in de diepere lagen daaronder de ware motivaties achter dat gedrag schuilgaan. Het wordt vaak gebruikt om het belang van de diepere drijfveren van mensen te benadrukken.
- Wat je boven de waterlijn ziet is het zichtbare gedrag. De direct waarneembare acties, wat we doen, en hoe we handelen.
- Net onder het oppervlak bevinden zich de overtuigingen en waarden die ons gedrag beïnvloeden.
- Daar weer onder, in de onderste laag, bevinden zich onze drijfveren en behoeften. Deze zijn diepgeworteld en worden vaak aangestuurd door psychologische factoren zoals het verlangen naar erkenning, macht, prestatie, enzovoort.
Wist je dat je de ijsbergmetafoor ook kan toepassen op teams?
- Boven de waterlijn bevinden het zichtbare teamgedrag. Hoe teamleden met elkaar omgaan, hoe ze samenwerken, hun taken uitvoeren, hoe betrokken ze zijn en de teamprestaties.
- Daaronder de persoonlijke waarden en overtuigingen van de teamleden. Deze factoren zijn van invloed op de bereidheid om met elkaar samen te werken, de houding ten opzichte van teamdoelen en de onderlinge interactie.
- De derde laag, eronder, is die van de collectieve drijfveren en behoeften. Wat vinden we als team belangrijk? Wat drijft en inspireert ons? Het begrijpen van deze collectieve motivatie vertelt je veel over de knoppen waaraan je kan draaien om het samenwerken effectief te maken en het behalen van teamdoelen te bevorderen.
Het ijsbergmodel toegepast op teams laat zien hoe belangrijk een positieve teamcultuur is voor de motivatie en samenwerking.
Als je hierin vastloopt kan een blik van buiten helpen om het onzichtbare, zichtbaar te maken. Het zichtbaar maken alleen, is al een interventie op zich. Waardoor wat vastzit, loskomt en er ruimte ontstaat voor iets nieuws. Iets dat beter past bij het team en de taak waar het voor staat.